طراحی قالب های فلزی : فرایندهای ساخت و تولید قطعات صنعتی به دو گروه با براده برداری و بدون براده برداری تقسیم می گردند. از جمله روش تولید بدون براده برداری میتوان به تولید قطعات به کمک قالب اشاره کرد. در این روش بطور کلی حفره ای به شکل قطعه ای که قرار است تولید شود ایجاد می گردد و سپس ماده خام به صورت های مختلف مانند تزریق ماده در حفره درون قالب شکل می گیرد:.
استفاده از قالب در تولید دارای مزایای زیادی از جمله صرفه جویی در مصرف مواد خام، امکان تولید انبوه قطعات، پایین بودن هزینه قطعات تولید شده، یکنواخت بودن قطعات تولید شده و انجام تعویض قطعات به راحتی میباشد.
یکی از مهمترین گروه فرایندهای بدون براده برداری، شکل دهی فلزات است که قالب های پرس و قالب های فورجینگ یا آهنگری در این دسته از روش های تولید بدون براده برداری قرار می گیرند. قالب ها بر اساس جنس قطعه کار تولید شده به انواع فلزی، پلاستیک، لاستیک، شیشه و فایبرگلاس تقسیم می شوند. از جمله قالب های فلزی می توان به این موارد اشاره نمود
1- قالب های پرس
2- قالب های دای کست(ریخته گری تحت فشار)
3- قالب های فورجینگ (آهنگری)
4-قالب های اکستروژن
قالب های پرس یا سنبه و ماتریس از جمله قالب های فلزی هستند که توسط آنها ورق های فلزی شکل داده می شوند. این قالب ها به سه گروه زیر تقسیم می شوند: 1- قالب های پرس برش. 2- قالب های پرس فرم 3- قالب های پرس کشش عمیق
از قالب ها برای بریدن و فرم دادن فلزات نازک استفاده میشود. قالبها معمولا از قطعات متعددی استفاده شده اند که قسمت عمده همه آنها را سنبه و ماتریس و یا سنبه وقطع فرم دهنده تشکیل می دهند عملیاتی که در کارهای قالب سازی موارد استفاده بیشماری دارند در زیر داده شده است
1- بلانک زنی در عمل یک سنبه و ماتریس سر تا سر محیط قطعه کار را از نواری فلزی جدا می کند آنچه که از قالب جدا می افتد قطعه کار و آنچه که به صورت تو خالی باقی می ماند دم قیچی است.
2- سوراخ زنی در این حالت با استفاده از یک سنبه در روی قطعه کار سوراخ یا سوراخ هایی ایجاد میکنند در این حالت آنچه که در قالب باقی می ماند قطعه کار و آنچه از قالب بیرون میفتد دور ریز است.
3- خم کاری به طور کلی خم کاری عبارت است از فرم دادن یک قطعه فلزی بین یک سنبه و ماتریس فرم داده شده به صورت دلخواه است خم کاری صفحات بزرگ به وسیله پرس های هیدرولیکی یا پنوماتیکی دو مرحله ای صورت می گیرد. حرکت ضربه زدن این گونه فلزها را می توان در هر لحظه دلخواه متوقف ساخت و یا سرعت آنها را تغییر داد.
4 -کشش پوسته ها کاسه ها و قطعات را از طریق قالب های کششی تولید می کنند. نحوه کار این قالب ها به این صورت است که نوار فلزی بین سنبه و ماتریس که بین آنها یک فضای خالی وجود دارد قرار گرفته و پایین آمدن سنبه بر روی ماتریس نوار فلزی را به فرم سنبه یا ماتریس شکل می دهد.
5 -قالب بلانک زنی ساده در این قالب ها ماتریس یا بستر قطعه کار از جنس فولاد می باشد که سطح آن را سخت کرده اند و یا اصلا از جنس فولاد آلیاژی می باشد. در هر حالت ماتریس در روی یک پایه یا بالشتک قرار می گیرد. آنچه که باعث جدا کردن قطعه کار از نوار فلزی می شود سنبه ای است که از جنس فولاد آلیاژی با فولاد ریختگی می باشد. یک راهنما موجب هدایت نوار به داخل قالبمی شود. . برای موقعیت دادن نوار فلزی از پین استپ به این صورت استفاده می کنند که سوراخ ایجاد شده به خاطر اولین بلانک در این پین افتاده و وضعیت خاصی را برای این نوار فراهم می کنند وقتی که سنبه نوار فلزی را سوراخ کرد نوار به گلوله سنبه می چسبد. در موقع بازگشت سنبه یک صفحه فولادی به نام روبنده باعث جدا شدن آن از سنبه می شود برای اینکه کار را بتواند پین استپ ووضعیت نوار فلزی نسبت به آن را مشاهده نمایند در روی روبنده یک سوراخ کوچک تعبیه می کنند.
6 -قالب های مرکب سوراخ زنی و بلانک زنی یک نمونه از این قالب ها را که هر دو عمل سوراخ زنی و بلانک زنی را انجام داده و یک واشر فلزی تولید می کند شامل قطعاتی است که ابتدا قطعه نوار فلزی را سوراخ کرده و سپس همان سوراخ در یک وضعیت مناسب در زیر قطعه قرار می گیرد در این مرحله پایین آمدن سنبه موجب تولید یک واشر کامل می گردد ، برای موقعیت دادن به نوار فلزی از سوراخی که اثر عمل بلانک زنی بر روی نوار باقی مانده استفاده می کنند.