قالب بندی سد نوعی قالب یکطرفه میباشد که از آن برای بتن ریزی دیواره سدها استفاده می شود بدین معنی ما از طرف بیرونی سد و داخلی سد در مرحله اول باید قالب های مورد نظر را درست کنیم و سپس مرحله بتن ریزی را انجام بدیم. در قالب های که برای قالب بندی سد استفاده میشود ما از طریق جک های مایل و براکت ها برای تحمل کردن وزن بتن استفاده می کنیم.
به این دلیل که چون ارتفاع سازه های بتنی سد بیش از حد معمول است باید بتن ریزی را در چندین مرحله انجام بدیم بدین منظور از پایه سد باید بتن ریزی سد انجام بدیم تا مشکلی بوجود نیاید و هرچقدر به ارتفاع بالای سد میر سیم بایستی ایمنی کار را بالاتر ببریم. هنگامی که یک مرحله از بتن ریزی سد انجام شد برای انجام مرحله بعد باید بوسیله جرثقیل های مخصوص قالب ها را در ارتفاع بالاتر نصب بکنیم تا مرحله بعد بتن ریزی را انحام بدیم.
بعضی از شرکت های سازه سد ها از سیستم های قالب بندی استفاده می کنند که نیازی به جرثقیل برای نصب قالب ها ندارند که به این قالب ها قالب بندی بالارونده می گویند. از این سیستم های قالب بندی بالارونده در ساخت پروژه های بزرگ عمرانی بخصوص سد سازی استفاده می شود.
یکی دیگر از ویژگی های قالب های بالارونده این است که طراحی آن ها به گونه ای است که فشار زیاد بتن را تحمل می کنند و در این سیستم قالب های بالارونده از میان بولت ها استفاده نمی شود. هنگامی که از سیستم های قالب بالارونده استفاده میشود قالب ها و سکوهای کار بصورت همزمان به تراز بتن ریزی نقل مکان می کنند.
در سیستم قالب بالارونده هنگام که می خواهید قالب ها رو جدا کنید از روش Roll-Back انجام می شود. یکی از موضوعات مهمی که ما هنگام نگهداری قالب ها مدنظر داشته باشیم این است که قالب ها رو باید روغن کاری کنیم و آن ها را در انبارها یا مکان های سرپوشیده نگهداری کنیم تا هنگام سرما و زمانی که برف باران می آید دچار زنگ زدی و خرابی نشوند. هنگامی که شرکت یک پروژه خوب عمرانی را تحویل کرد هنگام انجام بتن ریزی قالب ها را با تریلی به محل کار ببریم و با جرثقیل و با کمک گروه قالب بند آن ها ار نصب بکنید.
در این سیستم قالب های بالارونده ساخت و نصب قالب ها به گونه ای انجام میشود که شیره مصالح بتنی هدر نمیرود که معمولا بیشتر این شیره مصالح بتنی در سطح قالب است از ریختن آن جلوگیری میشود.
سیستم قالب بالارونده دو نوع است 1- سیستم های قالب بالارونده مدولار 2- قالب های طرح دوکا
در بتن ریزی سدهایی که ارتفاع زیادی دارند سیستم قالب بالا رونده مدولار نمی تواند جوابگو این نوع بتن ریزی باشد ما باید در مقیاس بزرگتر آن یعنی نوع دوم قالب های طرح دوکا استفاده کنیم.
در سیستم قالب های دوکا قالب ها از ابعاد بزرگتری نسبت به بقیه قالب های دیگر ای سیستم برخوردار میباشد. اندازه هر قالب در این سیستم حدود 3 متر × 4 متر است. پوسته های این قالب ها از ضخامت بیشتری برخودار هستند بدین معنی ضخامت پوسته هر قالب 5 میلیمتر میباشد و هم چنین از ورق های z شکل بعنوان یک ساپورت کننده یا سخت کننده در پشت قالب ها مورد استفاده قرار می گیرد.
در این سیستم قالب دوکا جنس سولجرها از ناودانی شماره 16 ساخته شده است و پراکت این سیستم ها تقریبی دو برابر براکت های معمولی است.هنگام نصب این قالب ها در پشت این قالب ها از جک های دو بازویی سنگین مورد استفاده قرار می گیرد.
براکت در این سیستم قالب های دوکا توسط انکر بولت هایی به گونه ای طراحی شده اند که می توانند فشار هیدرواستاتیک بتن تازه درست را تحمل کنند و این براکت ها باید بتن ها متصل شود. در صورت نیاز داشتن به رویه این قالب ها می تواند از پلای وود باشد. پس از سیستم های قالب های بالارونده را برای درست کردن پروژه های بزرگ عمرانی مخصوصا سده های با ارتفاع زیاد می توان استفاده کرد.