سیستم قالب تونل
قالب تونل : تونل ها و چاه ها و نیروگاه ها و تاسیسات دفاعی و زاغه های مهمات از جمله سازه هایی به شمار می آیند که در زیر زمین ساخته می شوند. هریک از سازه های مذکور ویژگی های متفاوتی را از نظر قالب بندی به خود اختصاص داده اند. لازم به ذکر است این سازه ها از یک جهت در ساخت مشترک هستند.
و آن دارا بودن ویژگی های نگهداری زیر زمینی در مقایسه با سازه های سطحی می باشد . شرایط کاری نامساعد و مشکلات وجود آب و عدم تهویه مطبوع و روشنایی مصنوعی و آلودگی صوتی و فضای کار محدود از جمله مشکلاتی هستند که در ایجاد سازه های زیرزمینی با آن روبرو خواهیم بود. به عنوان مثال مشکل دسترسی و فضای کاری محدود از مهمترین عوامل موثر در طراحی قالب های سازه های زیرزمینی است که اگر اجرای پوشش بتنی همزمان با عملیات حفاری باشد عواملی مانند داکت های تهویه و فضای لازم و عبور و مرور وسائل نقلیه باری می بایست قالب را به نوع متناسب با عملیات بتن ریزی طراحی نماید که حداکثر استفاده مجدد و تکرار و همچنین سهولت تحرک در حداقل فضای اشغال شده رعایت شود.
به طور کلی حفر تونل ها با توجه به مقاومت سنگ به روش های چالزنی و آتش بازی و یا مکانیزه صورت می پذیرد. ابزارها و مصالح و روش های مختلفی همچون راک بولت و شاتکریت از وسایل نگهداری اولیه تونل در مرحله نخست حفاری به شمار می آید.
شاتکریت یا بتن پاشی لایه بتنی مسلح یا غیر مسلح را بر روی سنگ های حفاری شده ایجاد می نماید . مخلوط سیمان و ماسه و آب به وسیله پمپ های بادی با فشار به سطح جداره تونل ها پاشیده می شود و لایه هایی به ضخامت 5 تا 30 سانتی متر بر اساس شرایط مکانیک سنگ تونل به وجود می آورد.
در مرحله بعدی که می بایست نگهداری دائمی صورت پذیرد یکی از مصالح مهم مورد استفاده بتن می باشد که اصطلاحا به اجرای این عملیات لاینینگ تونل یا پوشش داخلی تونل می گویند. به قالب ها ی خاص تونل ها ابزار اجرای عملیات لاینینگ می گویند که با توجه به شرایط عمومی قالب بندی سازه های زیرزمینی طراحی می گردد.
سطح داخلی آستر بتنی در تونل مخصوص انتقال آب می بایستی به صورت صاف و هموار آماده گردد. در صورتی که سطح بتن ناهموار باشد سیال بتن را از جای خود کنده و با خود حمل می کند.